Punjabi Poetry
پنجابی شاعری دے انداز
ایہہ ہِندی سنسکرت دا بحر ہے، دو یا چار مصرعے ہُندے ہن،
اِیہہ کئی قسم دے ہن۔ ٢٨ ماترے دی تُک والے زیادہ مشہور ہن وقفہ ١٦ یا
١٥ ماترے بعد آؤندا ہے۔ کئی ٢٤ ماترے دے تے وقفہ ١٤ بعد۔ ٢٢ ماترے دے
تے وقفہ ١٣ بعد۔ ہاشم شاہ تے کالیداس دے دوہڑے مشہور ہن۔
دل لا کے وِدّیا پڑھن گُن ایس جہیا نہ ہور
وِدیّا باجھ مُنکھ ہے سچ مچ ڈنگر ڈھور
ڈیوڑھ
جس وچ اِک مصرعے دے نال ادھا یا چوتھا حصّہ ُتک دا ہور
لایا جائے اوہنوں ڈیوڑھ کہندے ہن۔ اردو وچ ایس نوں مستزاد کہندے ہن۔
پھاگن فرق نہ سوہڽی کیتا پھر گئی عشق دوہائی سُڽے لوکائی
مہینوال نے کُوک سُڽی اَج سوہڽی مُول نہ آئی کِن اڑکائی
اک خیال نوں تھوڑے جیہے لفظاں وچ بیان کرنا۔ ایہہ دو مصرعہ ِدا وی ہوسکدا ہے تے وَدھ وی۔ ایہہ فقیراں دا کلام ہے جیویں بابا فرید دے شلوک۔
سوہنی راگ وچ گایا جاندا ہے۔ ایس دا رواج 1890 توں 1910 دے قریب رہیا سی۔ دو الگ الگ جنے روپ تے بسنت بڽ کے بیٹھ جاندے تے شعر سُر لَے وچ بولے جاندے تے لوکی بت بڽے ساری رات سُندے ریہندے۔
پوڑی دے لفظی معنی پیر رکھڽ دی تھاں ہن۔ لمبی نظم نوں آکھدے ہن ، جس وچ خیال نوں لڑی وار پرویا جاوے۔
شاعراٍ ں دا رَلواں کلام یا جس وچ چار بولیاں وَرتیاں گیاں ہوڽ۔ ایس دی مثال گوروگرنتھ وچ موجود ہے۔
سویا
سویا چار تُکاں دا بحر ہے، ہر اک تُک وچ ٢٢ پائے ہُندے ہن ، پہلے ٢١ پایاں دیاں ست
تکڑیاں بندیاں ہن اک تکڑی وچ کلاں خورد خورد ایس طرح تِن تِن پائے ہندے
ہن تے
بایئسواں پایہ کلاں ہندا ہے، وقفہ چار پایاں بعد۔ایس دیاں کئی قسماں ہن۔
