Punjabi
پنجابی شاعری دے عروض، اوزان یا بحر
سرکھنڈی نوں چھڈ کے پنجابی وچ سارے بحر قافیہ بند ہُندے ہن ۔ پنجابی وچ تن قسم دے بحر ہن ۔ اک جیہڑے پرانے ہَن جیکن، کِبت ۔ دوجے فارسی وچوں لئے ہن جیکن ، دوہا ۔ تیجے پنجابی دے خاص بحر جیکن ، بَیت ۔
شعر دے اک حصے نوں مصرع ، تے دو مصرعے ہون تاں دوہڑا کیہندے ہن ۔ مصرعے دے اک ٹکڑے نوں پایہ ( ہندی وچ اکشر تے انگریزی وچ سیلیبل ) کیہندے ہن ۔ پائے دو طرحاں دے ہُندے ہن ۔
پایہ خورد ( لکھوا اکشر ) ، اِہ اُوہ متحرک حرف ہُندا ہے جیہدے بعد زبر، زیر یا پیش ہووے، جیکن ، اُ ۔
پایہ کلاں ( گورداکشر )، ایس دیاں کئی صورتاں
ہن :--
آ ، پایہ کلاں ہے ۔
جد دو حرف اکٹھے آون تے پہلا حرف متحرک تے دوجا ساکت ہووے جیکن، اَب ۔
جد ا، و ، ی ملا کے پڑھیئے جیکن ، با، سُو، کی ۔
مشدّد حرف دا پہلا حصہ پہلے پائے نال تے دوجا حصہ دوجے پائے نال پڑھیا جاندا ہے جیکن، سچّا۔ "سچ " پہلے پائے نال تے "چا" دوسرے پائے نال۔
جد کسی پائے وچ مدہ ، و ، ی، ے ہووے تے ایس توں بعد حرف موقوف بغیر تشدید دے آوے جیکن " آج" تے ایہہ حرف موقوف وی اک پایہ خورد سمجھیا جاندا ہے۔
پایہ خورد نالوں پایہ کلاں بوڵن نوں تقریباً دگنا وقت لگدا ہے ایس لئی پایہ خورد دی لمبائی اک لمحہ تے پایہ کلاں دی لمبائی دو لمحے سمجھی جانٛدی ہے لمحے نوں ہندی وچ ماترا تے انگریزی وچ مورا کیہندے ہن ۔ یاد رہے کہ ماترے دی گنتی وچ نُون غُنہ نہیں گنیا جاندا، کیوں جے ایہدی اپنی کوئی علیحٰدہ آواز نہیں ہُندی۔ ہر اک تُک وچ اکثر کر کے اک جگہ کجھ ٹھہرنا پیندا ہے ایس ٹھہراؤ نوں وقفہ کیہندے ہے تُک چھوٹی ہووے تاں وقفہ نہیں وی ہُندا پر جے تُک لمبی ہووے تاں اک توں زیادہ وقفے وی ہو سکدے ہن ۔