Origin of Language
زبان دا مڈھ
زبان دے مڈھ دا کھوج لگانا اِک اَن ہون گل ہے۔ ساڈے کول ایہدی بیتی ہوئی کہانی نوں جوڑن لئی ذرہ بھر وی ثبوت موجود نہیں، فیر وی کجھ مَن گھڑت افسانیاں دا نمونہ پیش کیتا جاندا ہے۔
١ ۔ کیہندے ہے کہ مُڈھ وچ جدوں کسے انسان نے بگھیاڑ دا شکار کیتا تے اُہنے اپنے ساتھیاں نوں بُلا کے " اَوؤُ اَوؤُ " دی اواز نال اُہدی وَل اشارہ کیتا تے انج اوس جانور دا ناں وی " Owoo - Owoo " رکھ دِتا گیا۔ ایس لئی زبان دے ایس نظریہ نوں " Bow . wow " دا نظریہ کیہا جاندا ہے۔ یعنی قدرتی اوازاں دی نقل نوں ناں رکھن دا طریقہ ( "مکائی" ۔ Onomat )۔
٢ ۔ اِک انسان دے گُوٹھے اُتے ہتھوڑا وَجّیا تاں سٹّ نال کرِاہ کے "اوچ " کر کے چیخِیا۔ جیہدے توں درد لئی " Ouch " دا لفظ بن گیا۔ ایہنوں " Ouch - Ouch " نظریہ کیہندے ہے۔
٣ ۔ ایس دی شکل ہی Tooh . pooh دا نظریہ ( " فجائی نظریہ ") ہے، یعنی قدرتی چیزاں نوں دیکھ کے انسان دے مُونہوں واہ دَواہ جیہڑا لفظ نِکلے اوہو ہی اوس چیز دا ناں رکھ لِتا جاندا ہے۔
٤ ۔ ایہدے توں وَدھ Ding Dong دا نظریہ کڈّھیا گیا، جیہڑا انسانی لفظاں تے اُہدے معنیاں وچ اِک گُجھا میل دَسدا ہے۔ کیہا جانٛدا ہے کہ جس طرحاں ہر چیز تےسٹ پَین نال اُہ کھنک پَیندی ہے ، ایسے طرحاں انسان دے اگّے سمجھ تے تصور نوں سٹّ مارن والی کوئی چیز یا گلّ آؤندی ہے، تے اوہ وی اپنے صَوتی اظہار دی شکل وِچ کھنک پَیندا ہے۔
بھر اصوات تے مفہوم دے آپو وِچ دے گجھّے تعلق نوں اِک کلمہ دی حیثیت دینا ( جس طرحاں سید احمد دہلوی نے اپنی کتاب " علم اللسان " وچ اِہ خیال دسّیا ہے۔ ) ٹھیک نہیں ہے۔
٥ ۔ Yo he ho نظریہ ۔ایہدے وچ دسّیا گیا ہے کہ جدوں انسان اپنے کمّ کاج توں تھکّ ہار کے دَماں لَیندا ہووے گا تے زور زور سانہہ لَین ویلاں اوہدی گلانٹی نوں جیہڑیاں آوازاں نِکلدِیاں ہون گِیاں اوہناں نال ہَولی ہَولی معنیاں والے کلمے جنم لینٛدے گئے۔
٦ ۔ Nativistic نظریہ
٧ ۔ Musical نظریہ
٨ ۔ Gesture نظریہ
٩ ۔ Contact نظریہ وغیرہ
ایہو جَیہے نظریے ایس کر کے وی غلط ہن کہ ایہہ اوہناں دِنا دیاں گلّاں دَسدے ہے جدوں انسان غاراں وچ ریہا کردا سی۔ یقین جانو کہ اسی اُہ غاراں وچ رہن والے " آدمیاں " Ape-man یا Missing-link دی نسل نہیں ہاں ؛ کیوں جے اِہ تاں ہُنیں حال ہی دا واقعہ ہے کہ اندازے موجب ٣٠٠٠ ق م وِچ ہِند یورپی اپنی زباناں لَے کے وسط ایشیا توں یورپ پہنچے۔ ایس لئی اِہ کِدّاں ہو سکدا ہے کہ اِہدے توں ہزاراں لکھّاں سال پہلے دے غار وچ رہن والیاں دی اسی اولاد ہوئِیئے۔
اصواتی یا نقّالی الفاظ دے نظریہ نوں وی منِّیاں نہیں جا سکدا، کیوں جے اسی کدی وی کُتّے نوں " بَوؤو" نہیں کیہندے ( بچہ اُہدے بولن دی آواز دی نقل کر کے " بَؤُوَؤُ " بھواں کہ دیوے یا کاں دی آواز نوں کا۔ کا۔کا بولے ) یا بلّی نوں "مِیاؤں" نہیں کیہندے ۔ ایس توں وکھ جے اسی گھنٹی دی اواز نُوں انگریزی وچ Ding dong کیہندے ہاں تاں فرانسیسی وچ ( جتھے ing - بولدے ہی نہیں ) اوہنوں Din-don نہیں بولدے ( کیوں جے اوس زبان چ ایس لفظ دے معنے " ترکی مرغی" اگّے ہی موجود ہے ) بلکہ Tam - tam بولدے ہن۔ اِک ہَسپانوی ایہنوں Tin - tin کیہوے گا، تے اک جرمن Bim - bam - bum کیہوے گا۔ کُکّڑ دی بانگ نوں Cock - a - doodle- do ( انگریزی ) Coquellico (فرانسیسی ) ،تو تو لیتو ( فارسی ) ، کُکڑّو گُھوں (پنجابی ) بولدے ہن۔ ایس کر کے نقالی لفظ خود زبان توں اثر قبول کر دے ہن تے زبان دا منبع ایہناں نوں نہیں کیہا جا سکدا۔
